Dromen over de dood en overleden dierbaren is soms angstig, maar kunnen in werkelijkheid veel vertellen over je innerlijk.
Wat dromen precies zijn en welke processen zich in het brein afspelen als je droomt, daarover is weinig bekend. Wat weten we wel? Dat je beelden, geluiden, gedachten en gevoelens ervaart in je slaap. En dat dat vooral voorkomt tijdens de remslaap. De letters ‘rem’ staan voor rapid eye movement (snelle oogbeweging). In deze slaapfase maak je snelle oogbewegingen, zijn de hersenen net zo actief als wanneer je wakker bent en zijn de spieren volledig ontspannen. Tot zover de ’technische’ kant van dromen.
Droomtheorieën
Er bestaan diverse visies over de mentale kant van dromen. Elke cultuur heeft zijn eigen theorie. Volgens indianen kom je door te dromen in contact met de geestelijke wereld. Boeddhisten zien dromen als illusies van de geest. En ook de moderne psychologie heeft zo zijn theorieën, met Sigmund Freud als grote pionier. In de klassieker Die Traumdeutung (1900) legde hij zijn visie op dromen vast. Volgens Freud zijn dromen ‘de koninklijke weg naar het onbewuste’ en vervullen ze onbewuste (seksuele) wensen. Dromen bevatten volgens hem een geheime kant die verklaard dient te worden om ze te kunnen begrijpen: droomduiding. Worden wie je bent.
Tijdgenoot, vriend en volgeling van Freud, Carl-Gustav Jung, zag dromen meer als de weg om te worden wie je eigenlijk bent. Omdat hij veel reisde, kwam hij in contact met uiteenlopende culturen. Hij ontdekte dat bepaalde thema’s in dromen in al die culturen overeenkomen en creëerde het idee van een ‘collectief onbewuste’. De onderwerpen in dit collectieve onbewuste zijn voor iedereen hetzelfde, zoals je dat ziet in mythen, sprookjes en dus ook in dromen. Om dromen te kunnen duiden, maakte hij gebruik van zogeheten droomsymbolen.
Symbolische waarde
Jacqueline Voskuil is droomdeskundige en noemt zichzelf ‘een Jungiaan’. Volgens Jacqueline hebben dromen een symbolische waarde en kun je door het duiden ervan de vinger op de zere plek leggen in situaties in het dagelijks leven. Jacqueline: “Neem nou dromen waarin je overleden vader vanuit zijn graf roept: ‘Ik heb het koud’ of ‘Ik hoor hier niet’. Daar kun je danig van in de war raken als je de symboliek niet begrijpt. In dit type droom staat de overledene symbool voor de dromer zelf. De dromer zelf weet zich even geen raad met het leven. Kan zelf geen warmte voelen, ervaart de wereld als koud en kil en vraagt zich af of dat ooit nog goed komt.”
Een proces in jezelf
Jacqueline: “Dromen over de dood hebben bijna nooit met de werkelijke dood te maken, maar meestal met het loslaten van een situatie. Zoals bijvoorbeeld de droom van een moeder waarin ze haar elfjarige zoontje in een kist ziet liggen. Zij is heel verdrietig, de mensen die ook bij de kist staan troosten haar niet en lijken ongeïnteresseerd. Gelukkig is het dan maar een droom en ook nog een leerzame. Wat bleek? In het dagelijks leven had zoonlief gezegd dat hij best zelf naar school kan fietsen. Dat vond deze moeder heel erg moeilijk. Ze moest loslaten en accepteren dat ze hem niet meer altijd en overal kan beschermen, dat hij een volgende stap zet naar zelfstandigheid. Deze droom geeft zelfs aan dat ze verder is met loslaten dan ze zelf dacht. De ongeïnteresseerde mensen in haar droom zijn een stukje van haar eigen innerlijk. Zij maken zich niet druk, oftewel: je vertelt jezelf dat het goed komt.”
Dromen geven dus eigenlijk een proces in jezelf weer. Het zijn beelden die voor iedereen op maat gemaakt zijn. Jacqueline: “Handelingen van overledenen in dromen staan vaak voor iets wat je zelf zou moeten doen. Het is een moeilijke manier van een boodschap aan jezelf overbrengen.”
Tekst: Esther van Riesen
